Een onderzoek van het Amsterdam Public Health Institute in samenwerking met het PHARMO Instituut.
Verschillende epidemiologische studies hebben aangetoond dat kanker vaker voorkomt bij mensen met type 2 diabetes (T2D), maar het is onduidelijk hoe dit verhoogde risico verklaard kan worden. Mogelijke verklaringen zijn gemeenschappelijke risicofactoren zoals hogere leeftijd en overgewicht, veranderingen in het lichaam door diabetes en het gebruik van bloedglucose verlagende medicijnen.
Naast het in kaart brengen van hoe vaak diabetes voorkomt en welke behandelingen gegeven worden, wilde Overbeek meer inzicht krijgen in de relatie tussen het gebruik van bloedglucose verlagende middelen en kanker. Het promotieonderzoek is gebaseerd op gegevens uit een groot cohort van mensen met diabetes (het PHARMO DIAMANT cohort).
In de periode 1999-2014 steeg het aantal mensen met diabetes van 1,8% naar 4,9%. Van deze toename kan 56% worden verklaard door veroudering van de bevolking. Mensen met T2D worden in Europa in eerste instantie met metformine behandeld, indien nodig gecombineerd met een sulfonylureumderivaat. Nieuwere medicatie zoals DPP-4 remmers en GLP1 receptor agonisten werden nog weinig gebruikt.
Zowel mannen als vrouwen met T2D blijken 1.3 keer meer kans op colorectaal kanker te hebben dan mannen en vrouwen zonder diabetes. Mannen met T2D hebben een grotere kans op een tumor aan het einde van hun dikke darm. Vrouwen met T2D hebben meer kans op een tumor aan het begin van hun dikke darm. Bij vrouwen met borstkanker werd aangetoond dat het hebben van T2D de kans op een agressiever type borstkanker verhoogd. Het gebruik van insuline had hier geen invloed op. Overbeek pleit voor meer onderzoek waarbij rekening wordt gehouden met het soort kanker, geslacht, locatie en aard van de tumor.
Jetty Overbeek (Lopik, 1984) studeerde Epidemiologie aan de Universiteit van Maastricht. Sinds oktober 2008 werkt zij bij het PHARMO Instituut als farmaco-epidemiologisch onderzoeker. In 2013 is zij naast haar baan begonnen met haar promotieonderzoek bij de afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde. Dit onderzoek richtte zich op de complexiteit van de relaties tussen diabetes type 2 en kanker door middel van (farmaco-)epidemiologisch onderzoek.
Jetty Overbeek heeft haar proefschrift met de titel “Type 2 diabetes, its pharmacological treatment and associations with cancer – (Pharmaco)epidemiological studies based on data from the PHARMO DIAMANT cohort” op donderdag 17 oktober 2019 verdedigd bij de Vrije Universiteit Amsterdam.
Promotor: Prof.dr. M.G.A.A.M. Nijpels
Copromotoren: Dr. A.A.W. A. van der Heijden
Dr. R.M.C. Herings